1906-09

Gezicht op Veere. Olieverf op hardboard. Signatuur: VR rechtsonder. Opschrift (rechtsonder): ‘à Madame Lucie Ekker en souvenir de Veere – sept. 1906’.
Waarschijnlijk op voorstel en op uitnodiging van Jan Toorop bezocht Van Rijsselberghe in 1906 Walcheren en maakte hij tijdens zijn verblijf in Veere in september een tweetal ‘divisionistische’ schilderijen. Enkele jaren later deed Van Rijsselberghe met een viertal werken mee aan de zomertentoonstelling van 1914 in Domburg. Eén van de werken was getiteld ‘Fin d’après-midi à Veere, waarschijnlijk betreft dit het schilderij Gezicht op Veere dat zich nu in Gouda bevindt. Het andere werk, getiteld Veere dat eveneens uit 1906 dateert, komt hiervoor niet in aanmerking, want dit werk was reeds in 1912 voor de collectie van Helène Kröller-Müller rechtstreeks van de kunstenaar aangekocht (1).
Mevrouw Lucie Ekker aan wie dit schilderijtje door de kunstenaar is opgedragen, blijkt Lucie Ekker-van Dam te zijn geweest, die met Tholen en Arntzenius bevriend was in de periode dat beide kunstenaars zich in Veere ophielden. Aangenomen mag worden dat via Mevrouw Lucie Ekker dit werkje van Van Rijsselberghe in de collectie van Paul Arntzenius is terecht gekomen. De min of meer pointillistische werkwijze van Van Rijsselberghe is het enige werk in de collectie van Arntzenis dat in deze post-impressionistische stijl is uitgevoerd. Veere is ook de plaats waar Arntzenius zijn toekomstige vrouw Cecile Buys Ballot voor het eerst ontmoette. Haar vader was toen burgemeester van Veere. Zij trouwden in 1921 in ’s-Gravenhage. Dit schilderijtje zal voor het echtpaar een bijzondere betekenis hebben gehad.
Op het schilderijtje zijn de twee meest prominente gebouwen van Veere weergegeven, rechts de Grote Kerk en links het 15e eeuwse stadhuis. Het betekent dat Van Rijsselberghe het stadje waarschijnlijk heeft geschilderd vanuit het zuidwesten. Zoals de geschreven regel rechts onderaan op het schilderij aangeeft, is het werkje in september 1906 ontstaan en wel op het einde van een zonovergoten dag met slechts enkele wolken aan de hemel. Ook de waarschijnlijk oorspronkelijke titel ‘Fin d’après-midi à Veere’ wijst op dit vrij late tijdstip op de dag. Op korte afstand zijn de streepjes verf natuurlijk goed zichtbaar, maar op enige afstand wordt het effect als geheel pas duidelijk. Met name de richting van de streepjes verf op de voorgrond doen je als beschouwer als het ware naar binnen gezogen worden in de richting van het struikgewas dat de scheiding vormt tussen de velden en het begin van de bebouwing van Veere. De kleur roze wordt in velerlei gradaties door de kunstenaar gebruikt om de invloed en ook de warmte van het zonlicht in het landschap zichtbaar te maken. Zo worden niet alleen de kerk en het stadhuis bijna onwerkelijk gecontrasteerd met de omgeving, maar wordt ook de strook voor de begroeiing en het licht in en op de bewoking geaccentueerd. Het is op dit schilderij nog te vroeg voor een ondergaande zon, dus geeft de kleur roze hier vooral de intensiteit van de zon op het gelaagde landschap weer, mogelijk versterkt door de weerspiegeling van diezelfde zon op het nabijgelegen water.
Overigens heeft ook Tholen (samen met Arntzenius) tussen de jaren 1901 en 1908 Veere vaak aangedaan wanneer hij met zijn schip over de Zeeuwse wateren voer. Het was ook de plaats waar hij zijn vriend Plasschaert woonde. Veelvuldig heeft Tholen niet alleen de omgeving van Veere geschilderd, maar een aantal keren legde hij ook de Grote Kerk vast, echter op een geheel andere wijze van Van Rijsselberghe in dit schilderij heeft gedaan. Het zou mooi geweest zijn binnen de collectie van Arntzenius beide kunstenaars met een gezicht op Veere vertegenwoordigd te zien maar helaas is dit niet het geval (geweest).

noot 1: 1994 Middelburg, Reünie op ’t Duin. Mondriaan en tijdgenoten in Zeeland, Zeeuws Museum, 17 september 1994 – 15 januari 1995, Middelburg 1994, p.105

lijst hoogte inclusief: 41.30 cm
lijst breedte inclusief: 56.20 cm
lijst diepte inclusief: 5.40 cm
schilderij hoogte: 26.80 cm
schilderij breedte: 40.90 cm

Er is meer informatie over dit kunstwerk en de kunstenaar beschikbaar. Dit is op te vragen bij Museum Gouda.